Champagne & bubbels voor de feestdagen

‘First things first. Get the champagne.’
— Winston Churchill, Malakand Field Force, 1898

Tijdens de feestdagen grijpen we al snel naar champagne of andere mousserende wijnen. Een fles bubbels openen — of zelfs sabreren — voelt nu eenmaal feestelijker dan een gewone fles wijn ontkurken. Mousserende wijnen zijn dan ook ideaal tijdens kerst, oudjaar en uitgebreide diners.

De laatste jaren zijn we steeds meer bubbels gaan drinken. Maar wat is nu eigenlijk het verschil tussen champagne, crémant, cava, prosecco of een pét-nat? Hoe komen die bubbels in de fles en hoe herken je verschillende stijlen? We nemen je hieronder mee in de wereld van mousserende wijn.

Champagne & de Méthode Traditionnelle

Champagne — zoals onze Pol Roger — is waarschijnlijk de bekendste mousserende wijn ter wereld. Alleen wijn uit de Champagne-regio mag deze naam dragen. Maar wat maakt champagne nu zo bijzonder?

De oorsprong van champagne

Champagne wordt vaak gekoppeld aan Dom Pérignon (1639–1715). Hoewel hij de bubbel niet heeft uitgevonden, heeft hij wel belangrijke verbeteringen in het productieproces aangebracht. Zo ontwikkelde hij manieren om de druk in de fles beter te beheersen en verbeterde hij de bevestiging van de kurk — essentieel om exploderende flessen tijdens de rijping te voorkomen. Wel zo handig, want als destijds één fles explodeerde kon dat voor een kettingreactie zorgen. Zonde van alle champagne...

Hoe wordt champagne gemaakt?

Champagne wordt gemaakt volgens de méthode champenoise, officieel de méthode traditionnelle: een arbeidsintensieve methode waarbij de tweede vergisting op de fles plaatsvindt. Deze techniek wordt wereldwijd gebruikt als basis voor hoogwaardige mousserende wijnen.

1. Eerste vergisting

Na de oogst worden de druiven geperst en vergist. De stille, droge basiswijn wordt vaak per perceel, druif en jaargang apart gemaakt. Zo ontstaat een breed palet aan vin clairs waaruit de wijnmaker kan kiezen.

2. Assemblage

De wijnmaker proeft alle basiswijnen en bepaalt de blend. Hij beslist welke druiven in welke verhouding worden gebruikt, of de wijn uit één oogstjaar komt (millésime/vintage) of dat er reservewijnen van eerdere jaren worden toegevoegd (non-vintage). In deze fase wordt ook bepaald of het een blanc de blancs (witte wijn van witte druiven), blanc de noirs (witte wijn van blauwe druiven), rosé of monocru (wijn van één druivensoort) wordt. 

Bij de meeste champagnes zie je geen jaartal op het etiket: de wijn is dan een blend van verschillende jaargangen. Dit heet een non-vintage. In hele goede jaren kan een wijnmaker een champagne uit dat jaar maken. Dit heet een millésime of vintage champagne.

3. Tweede vergisting op fles

Vanaf 1 januari na de oogst mogen flessen worden gevuld voor de tweede vergisting. De wijnmaker voegt liqueur de tirage toe (suiker en gist), waarna de fles wordt afgesloten met een kroonkurk. Tijdens deze vergisting ontstaat het koolzuur dat de mousse vormt. De flessen rijpen minimaal 15 maanden in de kelder.

4. Remuage & dégorgement

Tijdens de rijping ontstaat depot van gistcellen. Door remuage (handmatig of machinaal) zakt dit naar de flessenhals. Heel langzaam wordt de fles van horizontaal naar verticaal gedraaid, iedere dag een beetje. 

Bij het dégorgement wordt de hals bevroren en het bevroren depot schiet er in één keer uit. Steeds vaker staat de dégorgement-datum op het etiket — waardevolle informatie over de rijping. Tijdens deze periode ligt de wijn sur lie, oftewel contact met de gistcellen. Dit zorgt voor aroma’s van brioche, toast, hazelnoot en diepte in de smaak.

5. Dosage

Na het verwijderen van het depot wordt liqueur de dosage toegevoegd: een mengsel van wijn en suiker dat de uiteindelijke zoetheid bepaalt.

Suikergehalte in mousserende wijn

Na de dosage volgen de kurk, de muselet (altijd 6 slagen) en een korte rustperiode voordat de champagne de kelder verlaat.

Andere mousserende wijnen volgens de Méthode Traditionnelle

Deze methode wordt wereldwijd toegepast, onder andere voor:

• Cava & Corpinnat (Spanje)
• Franciacorta & TrentoDOC (Italië)
• Duitse Sekt (traditioneller Flaschengärung)
• Crémant (Loire, Bourgogne, Elzas, Jura, Limoux)
• Methode Cap Classique (Zuid-Afrika)
• English Sparkling Wine (zoals Nyetimber)

Hoewel de methode overeenkomt, verschillen druivenrassen, rijpingsregels en terroir sterk per regio — met unieke stijlen als resultaat.

Prosecco & de Charmat- of Tankmethode

Prosecco wordt doorgaans gemaakt via de tankmethode (Charmat). Hierbij vindt de tweede vergisting plaats in grote afgesloten tanks in plaats van in de fles.

• geen langdurige rijping op de lies
• frisse, fruitige stijl
• lagere productiekosten
• toegankelijke prijzen

Onze prosecco van Italo Cescon is een mooi voorbeeld: fris, aromatisch en ideaal als aperitief tijdens de feestdagen.

Méthode Ancestrale & Pét-Nat

Voor de komst van de traditionele methode bestond al de méthode ancestrale. Hierbij wordt de wijn gebotteld vóórdat de eerste vergisting volledig is afgerond.

• licht troebele wijn
• natuurlijke bubbels
• vaak iets hoger restsuiker
• minder voorspelbare stijl

Vandaag noemen we dit Pétillant Naturel, of Pét-Nat — populair bij liefhebbers van natuurwijnen.

Welke bubbel past bij jou?

• Prosecco: fris, fruitig, toegankelijk
• Champagne: complex, rijp, ideaal voor feestelijke diners
• Crémant: elegante stijl, uitstekende prijs-kwaliteit
• Vintage champagne / blanc de blancs: brioche, diepgang, structuur
• Pét-Nat: speels, licht en ongefilterd

Wat drink jij met kerst en oudjaar?

Of je nu kiest voor champagne, prosecco, cava of crémant — een mousserende wijn brengt altijd iets feestelijks met zich mee. 

In onze collectie vind je een ruime selectie bubbels voor elk moment tijdens de feestdagen.